KALIP VE MODİFİKASYON İTHALATININ AYRINTILI İNCELENMESİ

Kerim ÇOBAN

Ticaret Başmüfettişi

ÖZET: Günümüzde endüstriyel ürünlerin gelişimi ve üretiminde ihtiyaç duyulan temel faktörlerden birisi kalıptır. İç ve dış piyasada en çok kalıp talebi sırasıyla otomotiv sek­törü, otomotiv yan sanayi, beyaz eşya ve elektronik sanayiden gelmektedir. Kalıp sektörü dünya genelinde ortalama % 70 oranında otomotiv sektörüne hizmet etmektedir. Bu du­rum Türkiye için de geçerlidir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre; Türkiye’nin 2018 yılı ihracatı 168 milyar dolar, otomotiv sektörünün ihracatı ise 31,6 milyar dolar olmuştur. Otomotiv sektörü başta olmak üzere Türkiye’de üretimde kullanılan kalıpların % 30’u yurt içinden temin edilmekte, geriye kalan % 70’i ise yurt dışında, çoğunlukla da Çin’de ve Uzakdoğu’da yaptırılarak Türkiye’ye ithal edilmektedir. Dünyada kalıpçılık sek­törü yıllık % 6 büyümektedir. Dünya kalıpçılık sanayi toplam cirosu 2017 yılında 84 Mil­yar € olup, 2025 yılı hedefi 120 Milyar €’dur. 2017 yılında Türkiye’deki kalıp sektörünün toplam cirosu 3,5 Milyar €, pazar payı % 4,5, sektörde istihdam sayısı 120.000 kişi olup, Türkiye’nin 2025 yılı hedefi ise 18 Milyar € ciro, % 15 pazar payı ve 550.000 kişi istihdam sayısına ulaşmaktır.

Yurt dışına sipariş edilerek yaptırılan ve nihayetinde Türkiye’ye ithal edilen kalıpların si­pariş aşamasından ithalat aşamasına kadar geçen süre içinde kalıp üzerinde bir dizi deği­şiklikler, düzeltmeler, eklemeler, kontroller, testler, denemeler vb. yapılmakta, bu işlem­lerin her biri çoğu zaman farklı firmalara yaptırılmaktadır. Yapılan Sonradan Kontrol ve firma incelemelerinde; Yurt dışına siparişi verilen kalıplar için yapılan tüm bu masrafların muhasebe ve ilgili maliyet hesaplarına kaydedildiği, bedellerinin yurt dışına ödendiği veya ödeneceği, bu kayıtlara göre ithal aşamasına gelen bir kalıbın toplam maliyeti belli olduğu halde, ithalat sırasında çoğu zaman söz konusu kalıbın toplam maliyetinin değil, bunun yerine kalıp maliyetinin -az- bir kısmına tekabül eden kalıp faturasının ithal kıymeti ola­rak dikkate alındığı ve ithalattan sonrada her hangi bir ilave kıymet beyanında (Tamam­layıcı beyan) bulunulmadığı, bu şekilde yüklü miktarda vergi kaybına sebebiyet verildiği anlaşılmıştır.

Anahtar kelimeler: Kalıp, fikstür, modif-modifiye, modifikasyon, ithal eşyasının güm­rük kıymeti, istisnai kıymetle beyan, tamamlayıcı beyan.